بازگشت

گروه: امامت
 
 
مرکز پاسخگو:فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلي:امامت و تشيع
موضوع فرعي:امامت و تشيع
سؤال:كدام يك از سوره هاي قرآن دربارة حضرت علي ميباشند؟


جواب:

سورهها و آيات بسياري در شأن حضرت عليو اهل بيت عصمت و طهارت: نازل شده است:

امّا سورهها:

از جمله سورههايي كه در شأن حضرت علينازل شده است سورههاي والعاديات، دهر (انسان) و نبأ ميباشد. در جنگ ذات السلاسل سرانجام پيامبر اكرمعليرا با گروه كثيري از مهاجر و انصار به نبرد دشمن اعزام داشت،... وقتي به دشمن رسيدند نخست اسلام را بر آنها عرضه داشتند چون نپذيرفتند آنان را در هم شكستند، عدهاي را كشتند، و زنان و فرزندانشان را اسير كردند و... .

سوره والعاديات نازل شد در حالي كه هنوز سربازان اسلام به مدينه بازنگشته بودند، پيامبر خدا9 آن روز را براي نماز صبح آمد، و اين سوره را در نماز تلاوت فرمود، بعد از پايان نماز اصحاب عرض كردند: اين سورهاي است كه ما تا به حال نشنيده بوديم! فرمود: آري، عليبر دشمنان پيروز شد، و جبرئيل ديشب با آوردن اين سوره به من بشارت داد.

مهمترين تفسير دربارة سورة نبأ و نبأ العظيم خبر بزرگ شده مساله ولايت و امامت امير المؤمنان علياست.

و هم چنين سورة دهر طبق نقل اهل سنت و شيعه دربارة عليو اهل بيت عصمت و طهارت: است.( ر.ك: تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 238 ـ 241، دارالكتب اسلامية همان ج 26، ص 9 ـ 11 همان، ج 25، ص 328 ـ 340. )

امّا آيات: در قرآن آياتي وجود دارد كه به گفته شيعه و اعتراف اهلتسنن درباره امامان: نازل شده است از آن جمله ميتوان به آيات زير اشاره كرد:

1. آيه اكمال دين: اين آيه شريف، در سوره مائده، آيه 3 آمده است و ميفرمايد: اليَومَ أكمَلتُ لَكُم دِينَكُم وَ أَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الإسلـَمَ دِينًا... امروز، دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گرداندم، و اسلام را براي شما ]به عنوان[ آييني برگزيدم.

منظور از روز، همان روز غديرخم است كه پيامبر اكرماميرمؤمنانرا به طور رسمي براي جانشيني خود تعيين كرد و در اين روز بود كه آيين اسلام به تكامل نهايي خود رسيد و نعمت خدا با تعيين رهبري شايسته، همچون عليبنابيطالببراي آيندة مردم تكامل يافت.( ر.ك: الدرالمنثور، جلالالدين سيوطي، ج 3، ص 20، داراحيأ التراث العربي، بيروت / احقاق الحق، قاضي نورالله شوشتري، ج 3. )

2. آيه تبليغ: اين آيه، آيه 67 از سوره مائده است كه ميفرمايد: يَـََّأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ... اي پيامبر! آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده، ابلاغ كن و اگر نكني، پيامش را نرساندهاي... خداوند متعال به پيامبر دستور ميدهد كه اين مسألة مهم (تعيين جانشيني براي پيامبر و سرنوشت آينده اسلام و مسلمانان) را به مردم ابلاغ كند.( ر.ك: تفسير نمونه، همان، ج 5، ص 4 ـ 23. )

3. آيه تطهير: اين آيه مبارك، در سوره احزاب (آيه 33) آمده است كه ميفرمايد: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَالبَيتِ وَ يُطَهِّرَكُم تَطهِيرًا حقيقتاً خداوند ميخواهد آلودگي را از شما خاندان ]پيامبر[ بزدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند.

اين آيه، درباره پنج تن آلعبا، يعني پيامبراكرمعلي، فاطمه، حسن و حسين: وارد شده و عصمت (معصوم بودن) اين پنج تن را ثابت ميكند و به آية تطهير معروف است.( ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي، ج 16، ص 311، مؤسسه اعلمي، بيروت. )

4. آيه ولايت: اين آيه در سوره مائده، آيه 55 آمده كه ميفرمايد: إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَوَةَ وَهُمْ رَ َكِعُونَ وليّ شما، تنها خدا و پيامبر او و كساني هستند كه ايمان آوردهاند همان كسانيكه نماز را برپا ميدارند و در حال ركوع، زكات ميدهند. ابوذر غفاري نقل ميكند كه روزي با رسولخدا9 در مسجد نماز ميخوانديم. نيازمندي به مسجد آمد و تقاضاي كمك كرد اما كسي چيزي به او نداد. سائل گفت: خدايا! تو شاهد باش كه در مسجد رسول خدا كسي به من كمك نكرد در همين حال، حضرت عليانگشتر خود را در حال ركوع به او داد. پيامبراكرم، متوجه اين مسأله شدند و فرمودند؟... خداوندا! من محمد پيامبر و برگزيدة تو هستم. سينة مرا گشاده كن و كارها را بر من آسان ساز. از خاندانم عليرا وزير من گردان تا به وسيله او، پشتم قوي و محكم گردد. هنوز دعاي پيامبر9 تمام نشده بود كه جبرييلاين آيه را بر پيامبر نازل كرد.( برگرفته از تفسير نمونه، همان، ج 4، ص 421 و 422 / تفسير البرهان، علامه بحراني، ج 1، ص 315ـ327، مؤسسه بعثت قم. )

5. آيه اطعام: اين آيه، در سوره مبارك انسان، آيه 8 آمده است: وَ يُطعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَيَ حُبِّهِ مِسكِينًا وَ يَتِيمًا وَ أَسِيرًا و به ]پاس[ دوستي ]خدا[، بينوا و يتيم و اسير را خوراك ميدهند. شأن نزول اين آيه هم دربارة اهلبيت: است.( جهت اطلاع بيشتر ر.ك: تفسير نمونه، همان، ج 25، ص 343 و 344. )

6. آيه مباهله: اين آيه، در سورة آلعمران (آيه 61) آمده است. مفسران گفتهاند: اين آيه، دربارة هيأت نجراني و همراهان آنها نازل شده كه پيامبر، آنها را به مباهله دعوت كرد. آنها تا فرداي آن روز از حضرت مهلت خواستند و پس از مراجعه به شخصيتهاي نجران، اسقف (روحاني بزرگشان) به آنها گفت: شما فردا به محمد نگاه كنيد. اگر با فرزندان و خانوادهاش براي مباهله آمده بود، از مباهله با او بترسيد و اگر با يارانش آمد، با او مباهله كنيد. فرداي آن روز، پيامبر آمد، در حالي كه دست عليبنابيطالبرا گرفته و حسن و حسينپيش روي او راه ميرفتند و فاطمهپشت سرش بود. نصارا نيز بيرون آمدند درحاليكه اسقف آنها پيشاپيش آنان قرار داشت. دربارة همراهان پيامبر سؤال كرد، به او گفتند: اين، پسر عمو و دامادش و محبوبترين خلق خدا نزد اوست و اين دو پسر، فرزندان دختر او از عليهستند و آن بانوي جوان، دخترش فاطمه، عزيزترين مردم نزد او و نزديكترين افراد به قلب اوست... . اسقف گفت: من مردي را ميبينم كه در مباهله با كمال جرأت اقدام ميكند و گمان ميكنم راستگو باشد كه در اين صورت، به خدا قسم، يك سال بيشتر بر ما نخواهد گذشت درحاليكه در تمام دنيا، حتي يك نصراني هم وجود نداشته باشد كه آب بنوشد، و عرض كرد: اي ابوالقاسم! ما با تو مباهله نميكنيم بلكه مصالحه مينماييم و پيامبر9 با آنها مصالحه كرد.( برگرفته از تفسير نمونه، همان، ج 2، ص 578 ـ 579 ـ جهت اطلاع بيشتر ر.ك: احقاقالحق، قاضي نورالله شوشتري ـ پيام قرآن، آيتالله مكارم شيرازي و همكاران، ج 9، انتشارات مدرسه الامام اميرالمؤمنينـ غايةالمرام، محدث بحريني و....)