عقد اخوت در روز غدير

مـرحوم محدث قمي در کتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره آداب عيد غديرشمرده مي نويسد:

شايسته است در اين روز عقد اخوت با اخوان مؤمنين و کيفيت آن به نحوي که شيخ ما در مستدرک وسـائل[1] از کـتـاب زادالـفردوس نقل فرموده چنين است که بگذارد دست راست خودرا بر دست راست بردار مؤمن خود و بگويد:

و اخـيـتـک فـي اللّه و صافيتک في اللّه و صافحتک في اللّه و عاهدت اللّه و ملائکته و کتبه و رسله و انـبـيائه والا ئمة المعصومين عليهم السلام علي اني ان کنت من اصحاب الجنة والشفاعة واذن لي بان ادخل الجنة لا ادخلها الا و انت معي.

يعني: در راه خدا با تو برادر شدم و در راه خدا با تو صافي شدم و در راه خدا با تو دست دادم و با خدا و فـرشـتگان و کتابهاي آسماني و رسولان و پيامبرانش و ائمه معصومين عهد کردم، که اگر من از اهل بهشت و شفاعت بودم و اجازه يافتم وارد بهشت شوم جز با تو وارد نشوم.

آنگاه طرف مقابل بگويد: قبلت، يعني: قبول کردم.

پس از آن بگويد: اسقطت عنک جميع حقوق الا خوة ما خلا الشفاعة والدعا والزيارة.

يعني: تمام حقوق برادري جز شفاعت و دعا و ديدار را از تو ساقط کردم.

وظـايـف هـر مـؤمـن در قـبـال برادران ديني خود دو گونه است: برخي داراي حکم شرعي بوده تکليف محسوب مي شوند، بدين معنا که هر مؤمني موظف است، در قبال برادران ايماني خود به آنها ملتزم باشد پاره اي ديگر حقوقي هستند که به ديگري تعلق دارد.

از آنـجـا کـه حـکـم شـرعـي قـابـل اسـقاط نيست، يعني هيچ کس نمي تواند حکم شرع را ساقط کـنـد، بنابراين آنچه در اين عقد اسقاط مي شود، جنبه دوم است، يعني هر کس حق مطالبه خود را ساقط مي کند، اما از آن جهت که هر يک از اين حقوق از احکام شرع بوده و هر کس مامور به امتثال آنهاست، ساقط شدني نيستند.

مستدرک الوسائل، ج 6، ص 278، حديث شماره 6843.