القاب علي
30ـ 1ـ صديق،[1] . 30ـ 2ـ صديق اکبر،[2] . 30ـ 3ـ سيدالعرب. روزي رسـول اکـرم (ص) بـه عـايـشـه فـرمـود: «اگـر مـي خـواهـي سيد و آقاي عرب را ببيني بـه عـلـي بن ابي طالب نگاه کن» عايشه عرض کرد: اي پيامبر خدا مگر سيد عرب تو نيستي فرمود: «من آقاي نسل بشرم و علي آقاي عرب است»[3] . 30ـ 4ـ سيد المسلمين و امام المتقين[4] . 30ـ 5ـ سيد المؤمنين و امام المتقين و قائد الغرالمحجلين. يعني: آقاي مؤمنان و پيشواي پرهيزکاران و سرآمد روسفيدان مشهور (در قيامت). پـيامبر اکرم (ص) فرمود: در شبي که به معراج رفتم، درباره علي بن ابي طالب سه چيز به من وحي شد: او آقاي مؤمنان و پيشواي پرهيزکاران و سرآمد روسفيدان مشهور (در قيامت) است[5] . 30ـ 6ـ يعسوب المؤمنين، رئيس مؤمنان[6] . 30ـ 7ـ اميرالمؤمنين،[7] . 30ـ 8ـ سيد شباب اهل الجنه،[8] . تـوضـيـح: بـه طوري که از احاديث استفاده مي شود، اهل بهشت همگي جوان هستند، يعني پيران نـيـز هـنـگـام ورود بـه بهشت جوان مي شوند بنابراين اگر کسي سيد جوانان بهشتي باشد، به اين معناست که سيد و آقاي تمام اهل بهشت است. 30ـ 9ـ خير البرية، بهترين مخلوقات[9] . ايـن لـقـب تـا آنـجـا بـراي عـلـي بـن ابـي طـالـب (ع) مـشـهـور شده بود که وقتي اصحاب او را مي ديدند، مي گفتند: قد جا خير البرية، يعني بهترين مخلوقات آمد[10] . 30ـ 10ـ حجت خدا. پيامبر اکرم (ص) فرمود: من و علي حجت خدا بر بندگان او هستيم. انا و علي حجة اللّه علي عباده[11] . 30ـ 11ـ وزير پيامبر. انـس بـن مـالـک مـي گـويـد: «هـنـگـامي که سوره نصر نازل شد، ما فهميديم اين سوره خبر از وفـات پـيـامبر (ص) مي دهد به سلمان فارسي گفتيم: از پيامبر اکرم (ص) بپرسد که پس از او چه کـسـي مـرجـع وپـناهگاه ما خواهد بود، و چه کسي را بيش از همه دوست مي دارد سلمان خدمت حضرت رسيد و اين مطلب را از او پرسيد حضرت روي برگردانده پاسخ نداد سلمان دوباره پرسيد باز هم حضرت روي برگردانده پاسخ نفرمود سلمان ترسيد پيامبر خدا (ص) را ناراحت کرده باشد از ايـن رو ديگر چيزي نگفت پس از مدتي پيامبر اکرم (ص) به سلمان فرمود: مي خواهي جواب سؤالت را بـدهـم؟ عـرض کـرد: يـارسول اللّه! من ترسيدم شما را خشمگين کرده باشم فرمود: نه بدان که برادرم، وزيرم، خليفه و جانشينم در خاندانم، بهترين کسي که پس از من به جا مي ماند و دينم را ادا مي کند و وعده هايم را جامه عمل مي پوشد، علي بن ابي طالب است»[12] . امـيـرالـمؤمنين علي (ع) در مواردي خود به اين فضيلت اشاره کرده مي فرمود: «من برادر و وزير پـيـامـبـر خدايم هيچ کس پيش از من اين را نگفته و پس از من نيز کسي نخواهد گفت، مگر آنکه دروغگو باشد»[13] .
يکي از معيارهايي که مي توان براي تعيين خليفه رسول خدا (ص) به آن اعتماد کرد عناوين و القابي اسـت کـه پـيـامـبر اکرم (ص) در زمان حيات خود به افراد داده است به طوري که از کتب اخبار و حـديـث اسـتفاده مي شود، هيچ يک از اصحاب پيامبر اکرم (ص) به اندازه اميرالمؤمنين علي (ع) به دريـافـت القاب بلند وعناوين عالي مفتخر نبوده اند از جمله عناويني که پيامبر اکرم (ص) در زمان حيات خويش به علي (ع) اعطا کرده است، مي توان به موارد ذيل اشاره کرد.