عيد
رجـعـت مـکـرر، مـتـحرکي است که پس از گذشتن از قوس نزول رو به سوي بالا مي کند و سير صـعـودي خـود را مي آغازد چنانکه نوروز را به پاس بازگشت حيات به پيکر سرد طبيعت گرامي مي داريم، حياتي که در تطاول خزان به سردي مي گرايد، و در بيداد سرماي زمستان تا مرز نيستي پيش مي رود ـ تا آنجا که گويي هرگز نبوده است ـ و آنگاه در قدوم باد بهار دوباره سر بر مي کند و آهنگ صعود مي نمايد اين رجعت را بايد گرامي داشت، و اين در توان مکتبي است که بيشترين بها را به مظاهر مادي عالم طبيعت مي دهد. حال اگر بخواهيم اين الگو را بر موازين مکتبي تطبيق کنيم که همه عالم را مقدمه وجود انسان و غـايـت آفـرينش انسان را عبوديت مي داند، بايد عيدش را بزرگداشت رجعت حيات معنوي انسان بـدانيم درچنين مکتبي نوروز انسان، روزي است که وي به خويش بازمي گردد و گمشده اش را درمـي يابد، روزي که از درکات ماديت روي برتافته آهنگ درجات ملکوت مي کند روزي که انسان توفيق مي يابد نقاب خاکي از چهره جان پاک خود کنار زده روي به سوي خدا کند. مـاه مـبـارک رمـضـان مـوقـعـيـتـي اسـت که سالک روزه دار توفيق مي يابد با مقاومت در مقابل بادهاي سرکش تعلقات، آتش عشق الهي را که در يخبندان ماديت، خموده شده دوباره روشن کند و مـراقـبـت نمايد تا زبانه کشيده تمام هستي اش را گرم، و ناخالصي هاي وجودش را ذوب کند، تا عبوديت ناب تجلي کند و غايت آفرينش محقق شود آنگاه عيد «فطر» است. حـج نـيـز فـرصـتي ديگر است که حاجي پس از طي مراحل متعددي توفيق مي يابد غير دوست را درمـسـلـخ مني به تيغ کشد، و جان در بند کشيده خويش را آزاد کرده پا به قوس صعودي حرکت انساني گذارد، و به درجه بلند عبوديت بار يابد، آنگاه عيد «قربان» است. از هـمـين جا فرق عيد با جشن باز شناخته مي شود: جشن بهانه اي است براي شادماني، و عيدپاس داشـتـن حـيـات دوبـاره انسان است و هم به اين دليل است که برخلاف جشن، عيد تشريعي است واعياد اسلامي در اصل دين تشريع شده اند. بنابراين، حقيقت عيد اسلامي باز يافتن حيات دوباره است و تعيين آن به عهده شرع اقدس است. مـا بـر ايـن بـاوريـم کـه روز غـديـر، هم از ويژگي حقيقي يک عيد اسلامي برخوردار است، و هم قانونگذار بزرگ اسلام، پيامبر عظيم الشان (ص) آن را به عنوان عيد به امت اسلامي شناسانده است. نـوشـتـه اي کـه پـيـش رو داريـد به انگيزه اثبات اين دو دعوي و بيان مختصري از آداب اين عيد سعيد سامان يافته است. مـطـالـعـه بـخـشـهـاي مـخـتلف اين نوشتار، اين باور را مي پرورد که روز عيد غدير يکي از اعياد بـزرگ اسلامي، بلکه بزرگترين عيد مسلمانان است و اگر به ديده تحقيق بنگريم، پي خواهيم برد که بزرگترين عيد انسان است.
اهل لغت «عيد» را از مشتقات ماده «عود» مي دانند، و عود به معناي بازگشت است بنابراين هر عيد به پاس رجعتي برگزار مي شود.