از روايت به تأليف
ابوالمعالي جويني از قرن پنجم مي گويد: در بغداد در دست صحافي کتابي ديدم که بر جلد آن نوشته بود: «جلد بيست و هشتم از اسناد حديث من کنت مولاه فعلي مولاه، و بعد از اين جلد بيست و نهم خواهد بود»!! همچنين ابن کثير دمشقي مي گويد: «کتابي در دو جلد ضخيم ديدم که محمد بن جرير طبري احاديث غدير خم را در آن جمع آوري کرده بود»![1] . آنچه در اين مرحله مشهود است اينکه اکثر کتب، مربوط به اسناد و رجال خطبه است و هدف اول مؤلفين استحکام اصل مطلب بوده است. آنان که جو خاص فرهنگي را به خوبي لمس مي کردند در مرحله ي اول دست به کار محکم کاري در اسناد و حفظ متون شدند تا نسلهاي آينده مدارک لازم براي تحقيق و موشکافي و بحث و بررسي داشته باشند. اين دوران در طول قرن دوم و سوم و چهارم و پنجم اوج خاص داشته و حق آن به خوبي ادا شده است. [صفحه 143]
از اوايل قرن دوم هجري که تدوين معارف ديني رسماً آزاد اعلام شد، تبليغ غدير نيز شکلي تازه بخود گرفت و کم کم از شکل روايت به صورت تأليف در آمد. در اواسط قرن دوم اولين تأليف مستقل درباره ي غدير را مي بينيم که از فراهيدي است. در ادامه ي اين راه کتابهاي مختلفي به صورت مستقل يا ضمني در موضوع غدير تدوين شد.
صفحه 143.