ايجاد ذهنيت مرتبط
[صفحه 196] مي رسيم. و اين خود، به جز جنبه ي ديني، مسئله اي است جالب و عميق در سطح ارزيابي تلاش در راه روابط انساني. و اين همه ما را از اين ذهنيت مرتبط و حسن تأثير کتاب و حسن نيت مؤلف و والايي اين کار آگاه مي سازد.
و از راه همين چگونگي- يعني اقامه ي حق و نفي باطل، از طريق نشان دادن حقيقتهاي بسياري در حديث و تاريخ و تفسير و فقه و معارف و فلسفه ي سياسي اسلام- بود که گروها گروه از دانشمندان و محققان به کار او به چشم احترام نگريستند. از آغاز انتشار «الغدير»، به آفاق گسترده ي آن روي آوردند، به طوري که مي توان گفت، در عين اينکه او يکه بود و تنها، «هزاران مرد همراهيش مي کردند تا در راه انديشه ي شکوهمندش پيکار کند». و هرجا کتاب بدانجا مي رسيد،يا سخني از آن به ميان مي آمد، اين مسائل مطرح مي شد و مورد فحص قرار مي گرفت. در اينجا حقيقت بسيار نظرگير است که صاحب «الغدير»، به ايجاد اين ذهنيت مرتبط و ايجاد رابطه ي ذهني در سطح جهان اسلام موفق گشت. ما هنگامي که به شعاع کتاب الغدير در افکار مردم گوناگون و محققان و ناقدان مختلف در سرتاسر سرزمينهاي اسلامي و جز آن مي نگريم، و وقتي با نامهاي متفاوت پژوهشيان آباديهاي مختلف جهان آشنا مي شويم که به تقدير از کتاب وي پرداخته اند، به حقيقت مذکور
صفحه 196.